برای کبد چرب چی بخوریم چی نخوریم ؟!
کبد چرب
کبد چرب یکی از پر حاشیه ترین مشکلات مردم در عصر کنونی است، که ذهن بسیاری از افراد را به خود درگیر کرده است. برخی از افراد بر این باورند که تنها افراد چاق دچار این بیماری می شوند، این در حالی است که گزارشات پزشکی اعلام کرده افراد لاغر هم می توانند به کبد چرب مبتلا شده و در معرض خطر باشند. با توجه به همه گیر بودن و اهمیت بالای این بیماری رسانه اینترنتی پزشک آشنا تصمیم گرفت تا در این مطلب به طور اختصاصی در مورد کبد چرب صحبت کرده و همه آنچه که یک فرد باید در این خصوص بداند را عنوان کند.
وظایف کبد در بدن
برای اینکه بتوانید به اهمیت کبد چرب پی ببرید، لازم است ابتدا کبد و وظایف آن را به درستی بشناسید. کبد یکی از مهمترین ارگان های بدن است.
که وظیفه و مسئولیت دفع محصولات زائد ناشی از نوسازی و تخریب گلبول های قرمز خون به صورت صفرا، سم زدایی بدن از داروهای خوراکی، ذخیره قند به صورت گلیکوژن، تولید فاکتورهای انعقاد خون و همچنین تنظیم سوخت و ساز چربی و قند در بدن را به عهده دارد.
زمانی که چربی در کبد انباشته می شود، فرد به بیماری کبد چرب مبتلا می شود. در سال های اخیر به علت افزایش میزان چاقی و اضافه وزن در جامعه انسانی شیوع این بیماری افزایش پیدا کرده است.
اهمیت بالای این بیماری به علت تخریب سلول های کبدی است که در صورت عدم تشخیص به موقع و درمان مناسب می تواند به بیماری غیر قابل برگشت و پیشرفته ای به نام سیروز کبدی تبدیل شود.
انواع بیماری کبد چرب
به طور کلی بیماری کبد چرب به دو نوع کلی الکلی و غیر الکلی تقسیم می شود. کبد چرب الکلی: زمانی که افراد بیش از حد، از نوشیدنی های الکلی استفاده می کنند به این نوع از بیماری کبد مبتلا می گردند. در واقع میزان متعادل برای خانم ها یک نوشیدنی و برای آقایون دو نوشیدنی در طول شبانه روز می باشد.
کبد چرب غیر الکلی: این مورد در افرادی ایجاد می شود که علاقه ای به مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی ندارند. تاکنون دلیل اصلی ابتلا به این نوع از کبد چرب مشخص نشده است. اما فاکتورهایی همچون چاقی و دیابت می تواند ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
دسته بندی کبد چرب با توجه به میزان پیشرفت آن:
پزشکان با توجه به میزان پیشرفت این بیماری را به ۴ دسته تقسیم می نمایند. گرید ۱ کبد چرب: ساده ترین نوع ابتلا به بیماری کبد چرب، نوع گرید ۱ آن می باشد. این بیماری به علت مصرف غذاهای ناسالم ایجاد می گردد.
و خوشبختانه با افزایش فعالیت های روزانه و تغییر رژیم غذایی و استفاده از برنامه غذایی سالم امکان برطرف کردن این مشکل به طور کامل وجود دارد. گرید ۲ کبد چرب: در این حالت وضعیت بیمار کمی پیچیده تر و سخت تر است و برای رفع مشکل فرد باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کند.
گرید ۳ کبد چرب: گرید ۳ یکی از پیچیده ترین شکل های بیماری کبد چرب است که تنها با تغییر سبک زندگی قابل درمان می باشد. تغذیه سالم، ورزش منظم، مدیریت کاهش استرس و هیجان و دیگر موارد از روش هایی است که برای درمان این نوع از بیماری کبد باید مورد استفاده قرار بگیرد.
این بیماری هشداری است برای افراد مبتلا به گرید ۱ و ۲ کبد چرب که در درمان بیماری خود سهل انگاری کرده اند. گرید ۴ کبد چرب: آخرین مرحله از ابتلا به کبدچرب، گرید ۴ می باشد که به سیروز کبدی معروف است. در صورت اقدام کردن برای درمان این مشکل فرد باید از پیوند کبد استفاده نماید.
نشانه ها و علائم کبد چرب
متاسفانه این بیماری در مراحل اولیه هیچ علامت خاصی ندارد. تنها برخی از افراد ممکن است علائمی مانند درد در سمت راست بالای شکم، جایی که کبد قرار دارد و یا خستگی های زود هنگام را تجربه نماید. اما افرادی که دچار سیروز کبدی هستند، معمولاً علائمی مانند:
- بزرگ شدن غیر طبیعی سینه ها در مردان ( ژنیکوماستی )
- بزرگ شدن رگ های خونی در زیر پوست
- متورم شدن شکم
- تغییر رنگ چشم و پوست به زرد ( یرقان ) را تجربه می کنند. جالب است بدانید که ابتلا به یرقان یکی از بارزترین علائم کبد چرب در چهره می باشد.
چه عواملی خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش می دهد؟
- مصرف بیش از حد الکل
- سوء تغذیه
- کاهش وزن سریع
- افزایش سن
- ابتلا به عفونت های خاصی مانند هپاتیت C
- قرار گیری در معرض برخی از سموم شیمیایی
- مصرف برخی از داروهای مخصوص سرطان و یا کورتیکواستروئیدها
- ابتلا به دیابت نوع ۲
- کم کاری تیروئید
- کم کاری غده هیپوفیز
- اختلالات متابولیکی خاص مانند سندروم متابولیک.
عوارض ابتلا به کبد چرب
بزرگ شدن غیر طبیعی کبد: البته این عارضه در اغلب موارد مشکلی ایجاد نمی کند. اما ممکن است گاهاً فرد در سمت راست بالای شکم خود احساس درد یا ناراحتی داشته باشد.
هپاتیت الکلی: این عارضه می تواند مشکلاتی از قبیل تب، درد شکم، استفراغ، حالت تهوع و یرقان (زرد شدن پوست و چشم) را در پی داشته باشد. سیروز الکلی: زمانی که بافت اسکار در کبد تجمع پیدا می کند، فرد به این عارضه مبتلا می شود.
در این حالت علائمی مانند هپاتیت الکلی و این علائم ایجاد می شوند: آسیت (انباشته شدن مقدار زیادی مایع در شکم)، فشار خون بالا در کبد، خونریزی در بدن، نارسایی کبد ( به معنای از کار افتادن کبد که می تواند کشنده باشد) و سردرگمی و تغییر در خلق و خو و رفتار.
تشخیص بیماری کبد چرب:
همان طور که گفتیم در اغلب موارد این بیماری علائم خاصی ندارد. به همین علت تشخیص این بیماری کمی سخت است. غالباً پزشک با بررسی موارد زیر می تواند تشخیص درستی از وضعیت کبد شما بدست بیاورد:
- سابقه پزشکی فرد
- معاینات پزشکی
- تصویر برداری
- انجام آزمایشات مختلف از جمله آزمایش خون و بررسی آنزیم های ALT و AST
- سونوگرافی و فیبرو اسکن
- و گاهاً از بیوپسی
در حال حاضر بیوپسی بهترین روش برای بررسی میزان و شدت آسیب وارد شده به کبد می باشد. علاوه بر این به کمک این روش پزشک می تواند پیش آگاهی مناسبی نسبت به روند این بیماری در فرد پیدا کند.
اما لازم است عنوان شود که انجام نمونه برداری از کبد به منظور انجام بیوپسی تکنیکی تهاجمی است که عوارض خود را به همراه دارد.
علائم کبد چرب در طب سنتی
کبد چرب سطوح مختلفی دارد، که علائم آن در هر سطح متفاوت است. دردهای شکمی و احساس ناراحتی در پهلو جزء اولین علائم کبد چرب است که ممکن است بیمار آنها را تجربه کند. در صورت بی توجهی و پیشرفت بیماری علائمی همچون سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ نیز در فرد ظاهر می شود.
بروز این علائم به این معنی است که التهاب در دیوارهای کبد پیشرفت کرده و در حال گسترش است. ادامه عادات اشتباه غذایی و روند ناسالم زندگی می تواند این التهابات را به زخم های خطرناکی تبدیل کند که به صورت تدریجی کبد را از کار می اندازد.
از کار افتادگی کبد بالاترین سطح این بیماری بوده که به آن سیروز کبدی اطلاق می شود. روش درمانی برای رفع علائم کبد چرب در طب سنتی تاکید بر روی پیشگیری است. این علائم کبد در طب سنتی همگی حاصل تغییر مزاج از گرم و مرطوب به سرد و خشک است که برای رفع آن تغییر شیوه رندگی توصیه می شود.
برای کبد چرب چی بخوریم چی نخوریم ؟
یکی از موثرترین راه ها برای درمان کبد استفاده از رژیم غذایی مناسب است. به همین خاطر یکی از مهمترین سوالات مراجعه کنندگان کلینیک های درمانی این است که برای کبد چرب چی بخوریم و چی نخوریم .
در این خصوص لازم است بدانید که مصرف بالای سبزیجات و میوه، گیاهان پر فیبر، کاهش نمک، قند، چربی ترانس، کربوهیدرات های تصفیه شده و چربی های اشباع شده می تواند در درمان این بیماری موثر باشد. به طور کلی یک رژیم غذایی کم کالری می تواند به کاهش وزن و همچنین ریسک ابتلای شما به این بیماری کمک کند.
ماهی، بلغور جو دوسر، آواکادو، قهوه، توفو، موز، چغندر و آب چغندر، هویج، گردو، برنج قهوه ای، هندوانه، کلم پیچ و کلم بروکلی از مواردی هستند که می توانند به شما در درمان کبد کمک کنند.
طرز تهیه سرکه انگبین برای کبد چرب
شربت سرکه انگبین یکی از مواردی است که تاثیر فوق العاده ای در پاکسازی دستگاه گوارش و کبد، رفع نفخ معده، گلو درد و سرفه دارد. این شربت پاک کننده عروق بدن بوده و برای رفع صفرا و عطش بسیار مفید است.
برای تهیه سرکه انگبین برای کبد چرب نیاز به دو واحد عسل، دو واحد عرق نعنا و یک واحد سرکه انگور طبیعی می باشد. لازم است هر سه جزء را با هم مخلوط کرده و در ظرف مسی بریزید و با هم بجوشانید. در ادامه کار کف روی ظرف را گرفته و اجازه دهید تا شربت شما به قوام برسد.
زمانی که حباب های ریز روی شربت شما ظاهر شدند یعنی شربت سرکه انگبین به قوام مناسب رسیده است. حال صبر کنید تا شربت شما به اندازه کافی سرد شود، سپس آن را در یخچال نگهداری کرده و هر شب قبل از خواب میل کنید.
سخن پایانی
این روزها واژه کبد چرب یکی از پرکاربردترین اصطلاحاتی است در بین پزشکان و حتی عموم مردم استفاده می شود. در سال های اخیر این بیماری خطرناک و خاموش پیشرفت بسیار زیادی داشته و افراد بسیاری را درگیر کرده است.
به همین علت لازم است تا هر فردی در مورد شایع ترین انواع بیماری های بدن اطلاعاتی نسبی بدست آورده و موارد پیشگیرنده ای که در این مطلب یا سایر مطالب، بروشورها و … عنوان می شود را رعایت کنند.
تحریریه پزشک آشنا
