علت اصلی کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن چیست؟
کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن
کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن یکی از مراحل رشد آن ها محسوب می شود، که معمولاً در سنین ۳ تا ۶ سالگی به اوج خود می رسد. به همین خاطر ممکن است پدر و مادر را با سوالات عجیبی غافلگیر کنند. متاسفانه هنوز هم بسیاری از بزرگسالان نحوه صحیح برخورد به توجه کودکان به دستگاه تناسلی و یا پاسخ دادن به کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن را نمی دانند. به خاطر اهمیت بالای نحوه برخورد و پاسخ دهی صحیح والدین به سوالات جنسی کودکان رسانه اینترنتی پزشک آشنا تصمیم گرفت به طور مفصل در مورد این موضوع بحث کند.
علت دست زدن کودکان به اندام تناسلی
انسان ها از دوران جنینی تا بزرگسالی مراحل مختلفی را از لحاظ جسمی و جنسی پشت سر می گذارند. که آگاهی و عملکرد صحیح اطرافیان تاثیر زیادی در رفتار و شخصیت فرد در آینده خواهد داشت، بنابراین لازم است با بالا بردن اطلاعات خود در این باره، آینده و رشد جنسی_روانی فرزند خود را تامین کنید.
کودکان از آغاز تولد، نوعی کنجکاوی نسبت به مسائل پیرامون و بدن خود دارند. بچه هایی که کارکرد بدن شان را بهتر می‌شناسند، درک بهتری از مسائل جنسی و هویت محکم تری دارند. شاید یکی از مهم ترین نگرانی های پدر و مادرها در جامعه ی شلوغ و پر همهمه ی امروزی، تربیت و سلامت جنسی نوجوان شان باشد.
غریزه ی جنسی که از لحظه ی تولد در نهاد فرد وجود دارد، هیچ گاه نباید خاموش شود بلکه باید از طریق آموزش صحیح تحت کنترل باشد. کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن ، امری کاملاً عادی و طبیعی است.
به نظر روانشناس کودکان برای این که کودک زندگی شاد و سالمی داشته باشد، باید در زمینه ی مسائل جنسی اطلاعات جدید و مناسب با سن خود کسب کند و در این زمینه کسی بهتر از والدین نمی تواند اطلاعات درست را در اختیار او قرار دهد.
رشد جنسی کودک به چه صورتی شکل می گیرد؟
رشد جنسی شامل رشد بیولوژیک و روانی است که در هر کسی متفاوت است و همین لزوم آموزش را ایجاب می کند. رشد جنسی در انسان مراحل مختلفی دارد و از ماه های قبل از تولد شروع می شود و تا سال‌های متمادی بعد از تولد ادامه دارد. رشد جنسی قبل از تولد از زمان عمل لقاح (باروری تخمک) رخ می دهد.
و اعضای تناسلی نیز مانند سایر اعضای موجود زنده رشد می کند. در سن ۳ تا ۵ سالگی کودک تفاوت خود و جنس مخالف را درک می کند. در صورت بروز هر گونه سوالی از طرف او باید بدون ترساندن یا بدبین کردنش نسبت به این موضوع آگاه شود. ممکن است کودک شما در این سن در حمام رفتن، لباس پوشیدن و بازی کردن مشکل پیدا کند.
روند رشد جنسی انسان و کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن
یکی از عوامل موثر در رشد جنسی انسان، غده های جنسی هستند. این غده‌ها که در مردها بیضه و در زن ها تخمدان ها هستند، در رشد بدنی و روانی و نیز تولید مثل نقش مهمی دارند. هورمون‌های جنسی در مرد به نام اندروژن یا تستوسترون و هورمون‌های جنسی زن به نام استروژن شناخته می شوند.
بنظر پزشک خوب تراوش درونی غده‌های جنسی در شخصیت و رفتار افراد دخیل است و موجب بروز صفت‌های «نخستین» و «ثانویه» می شود. صفت هایی که در شکل دادن به آلت های تناسلی و قادر ساختن فرد در امر تولید مثل موثر است.
صفت‌های نخستین و هورمون‌های جنسی در دوره ی رشد مسئول ایجاد صفت های ثانوی جنسی هستند. این صفت ها به مجموعه ی ویژگی های جسمی و روانی گفته می شود که دو جنس را از یکدیگر متمایز می کند.
تفاوت رشد جنسی کودکان با نوجوانان
بعد از این که انسان به دنیا می آید، از نظر جنسی همچنان در حال رشد است. رشد جنسی دوره ی کودکی با نوجوانی و جوانی متفاوت است. کودک قبل از دو سالگی دوست دارد در آغوش کشیده شود و تمام اعصاب حسی اش در منطقه های خاصی از بدن به کار می افتند.
کودک از حدود یک و نیم تا سه سالگی، لغت هایی را که تاکنون فقط می شنیده است، کم کم به کار می برد. روابط نامناسب والدین با یکدیگر در این سن باعث به وجود آمدن شب ادراری در کودک می شود که ناشی از اضطراب های درونی است. در ۳ تا ۶ سالگی، کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن خود بیشتر می شود.
آن ها در این مرحله از تفاوت‌های ساختمانی بین دو جنس آگاه می شوند و در مورد حاملگی، زایمان و مرگ کنجکاو می شوند. هشتاد درصد کودکان در سه سالگی به این سوال که وقتی بزرگ شدی مامان می شوی یا بابا، پاسخ صحیح می دهند. این آگاهی های اولیه در مورد هویت جنسی یا جنسیت بر اساس شکل ساختمانی بدن است.
در سن ۷ سالگی تمایلات جنسی کاهش پیدا می کند و میل به دیدن و لمس کردن در این رابطه اهمیت خود را از دست می دهد و بیشتر جنبه لفظی و کلامی پیدا می کند. در این سنین کودک بیشتر کنجکاوی های خود را از طریق پرسیدن و حرف زدن پشت سر می گذراند.
فرد نوجوان کشش زیادی به تجربه احساسات جنسی دارد.
مرحله جنسی در دوره نوجوانی مرحله ای از رشد انسان است که طی آن فرد نوجوان کشش زیادی به تجربه احساسات جنسی دارد. این کشش در انسان های مختلف بسته به عرف، هنجار، نظارت اجتماعی، گرایش های جنسی و آموزش هایی که فرد دیده است، به شکل های متفاوتی بروز می کند.
اهمیت پاسخ دهی صحیح به کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن
اگر به کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن یا سوالات جنسی شان در این سن به درستی پاسخ داده شود، کنجکاوی آن ها هم کمتر خواهد شد تا زمانی که دوباره به یک دوره ی سوالی و سنی جدید دیگری برسند، اما اگر به سوال های آن ها جواب های نادرست داده شود، کودک خیلی خوب به نادرستی آن پی خواهد برد.
زیرا کودکان بسیاری از مواقع جواب سوال شان را می دانند و فقط می خواهند اطلاعات خود را محک بزنند، یا این که می خواهند بدانند پدر و مادر چقدر نسبت به آن‌ها صداقت دارند. آسیب دختران در این میان بیشتر است.
زیرا در فرهنگ ما دختران به محض درک تفاوت خود و جنس مخالف، کم کم دچار انزوا، گوشه گیری و ضعف شخصیتی می شوند و فکر می کنند نقصی دارند. اگر در پاسخ دهی به کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن و سوالات شان دچار مشکل شده اید حتما از یک کلینیک روانشناسی کمک بگیرید.
بازی های کودکان و کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن
بازی های نمادین در این سنین زیاد می شوند و قصد کودک از این بازی ها بیشتر شناخت تفاوت های خود با دیگران است. در این سنین کودکان را تنها نگذارید و هر از گاهی به آن ها سر بزنید. به عنوان هشدار باید گفت کودکان در ۳ تا ۶ سالگی بازی هایی انجام می دهند که در سرنوشت آن ها موثر است.
بازی هایی که کودک در واقع برای لذت بدنی طراحی می کند؛ مثل دکتر بازی و… پوشش کودکان در رشد جنسی آن ها بسیار مهم است. لباس های تنگ یا هر لباسی که کودک آن را به تن حس کند، تمایلش را به دست زدن به بدن خود زیاد می کند، اما اگر این کار انجام شود، چه مقصر لباس بود چه نبود، هرگز نباید کودک را سرزنش کنیم.
شناخت اولیه جنسی کودک و کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن
کودکان ابتدا فکر می کنند دختر بودن یعنی دامن پوشیدن و همین که پسری دامن مادر یا خواهر خود را می پوشد، فکر می کنند دختر شده است. توصیه می شود باید تمامی خطاهای بچه ها با خونسردی آموزش داده شود.
کودکان بعد از درک دختر یا پسر بودن خود که حدود سه سالگی است به این درک می رسند که جنسیت ثابت است و درست در همین زمان هویت جنسی کودکان شکل می گیرد. هویت جنسی از سه عامل هویت اصلی، رفتار جنسی و درک موقعیت تشکیل می شود.
تفاوت بین رفتارهای جنسی دختران و پسران
رفتار جنسی به آن دسته از رفتارهایی اطلاق می شود که در هر فرهنگ، مطابق با جنس افراد از آن‌ها انتظار می رود. بر اساس سنت هر جامعه، بعضی از رفتارها زنانه و بعضی مردانه شناخته می‌شوند؛ مثلا در جامعه ی ما از دخترها انتظار می رود هنگام بازی مودب و آرام باشند.
اما قبول داریم که پسرها فعال ترند و نسبت به احساسات دیگران حساسیت کمتری دارند. مناسب ترین زمان، برای پاسخ به کنجکاوی کودکان درباره اعضای بدن موقعی است که خود کودک در مورد این مسائل از شما سوال می کند.
یادتان باشد به هیچ وجه تلاش نکنید با جملاتی مانند ” بعداً بهت می گم ” و یا ” تو هنوز خیلی کوچک هستی ” پاسخ را به تعویق بیندازید. اگر کودک تان در موقعیت نامناسبی سوال خود را مطرح کرد، می توانید بگویید در اولین فرصت در موردش صحبت می کنید و حتماً این کار را انجام دهید.
زیرا کودک سوال خود را فراموش نمی کند و عدم پاسخ دهی شما باعث می شود او برای دریافت پاسخ خود به منابع دیگری رجوع کند. معمولاً کودکان سوالات پیچیده ای نمی کنند و اگر جواب قانع کننده ای بشنوند، بیش از حد در مورد موضوعی کندوکاو نخواهند کرد.
توجه کودکان به دستگاه تناسلی دیگران
برخی از کودکان در سنین ۳ تا ۵ سال تمایل دارند تا بدن پدر و مادر یا خواهر و برادر خود را ببینند. بهتر است پدر و مادر چه از جنس موافق چه از جنس مخالف شرایطی را به وجود بیاورند تا کودک برای چند ثانیه آن ها را به صورت عریان ببینند. البته نه اینکه به صورت مستقیم خودشان را به فرزندشان نشان بدهند.
بلکه باید شرایطی مانند بیرون آمدن از حمام را به وجود بیاورند و به کودک اجازه بدهند که کنجکاوی که داشته را با دیدن بدن پدر و مادر پشت سر بگذارد. به این ترتیب کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن خود فروکش کرده و او سراغ دیگران نمی رود.
یادتان باشد اگر کودک برای انجام این کار به سراغ دیگران ( افرادی بغیر از پدر و مادر ) برود، ممکن است نوعی دعوت یا فرصتی را در اختیار افراد سودجو قرار داده و مورد سوء استفاده جنسی قرار بگیرد.
سخن پایانی
والدین باید آگاهی داشته باشند که در هر مرحله از رشد روانی_هویت جنسی، کودکان با چه مسائلی مواجه خواهند شد و چه واکنشی باید داشته باشند. تا بتوانند پاسخ صحیح به کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن بدهند. یک کلینیک روانشناسی معتبر یا متخصص کودکان هم می توانند در این زمینه به شما یاری برسانند.
تحریریه پزشک آشنا با همکاری مجله هفت روز زندگی
