چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم ؟
چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم
با رسانه اینترنتی پزشک آشنا همراه شوید تا پاسخ این سوال شایع که چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم ؛ را بیابید. چگونه متوجه شویم که آیا پزشک دوره مناسب را گذرانده و در زمینه مربوطه از تخصص کافی برخوردار است؟چگونه دریابیم کدام یک از تابلوها ها و مدارک پزشکی که بر روی دیوار مطب پزشک دیده می شود حقیقی است و کدام یک حقیقی نیست؟ نکات ذکر شده در این قسمت به شما در انتخاب پزشک خوب ، پزشک خانواده و سایر پزشک هایی که در طول زندگی به آنها مراجعه می کنید کمک می کند.
آموزش
واقعیت این است که تعداد کمی از ما در طول زندگی خود فقط به یک پزشک مراجعه می کنیم. بلکه هر یک از ما ممکن است در طول زندگی خود به متخصصان و پزشکان مختلفی مراجعه نماید از جمله پزشک خانواده، متخصص چشم ، جراح ارتوپد، متخصص پوست ، جراح عمومی ، متخصص اورولوژی یا شماری دیگر از متخصصان.
ولی چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم ؛ باید کار بررسی و تحقیق را درباره سطح علمی و دوره هایی که پزشک دیده است از دانشگاه پزشکی او آغاز کنید. البته بسیاری از افراد در رشته پزشکی معتقد هستند این موضوع نقش زیادی در رابطه با صلاحیت پزشک ندارد.
دانشگاه های معتبر ایران
دانشگاه های معتبر ایران جهت ورود دانشجویان دارای استانداردهای بالای دانشگاهی است. هرچند دائما گفته می شود این دانشگاه ها خیلی آهسته دچار تغییر می شوند و تخصص های جدید را آموزش نمی دهند اما در کل سیستم آموزش پزشکی در ایران از جهت حرفه پزشکی دارای کیفیت بالایی است.
فارغ التحصیلان مدارس پزشکی خارجی
مدارس پزشکی خارجی از لحاظ کیفیت با هم فرق می کنند و بسیاری از مدارس قدیمی و عالی اروپایی اکنون درهای خود را به روی شمار عظیمی از دانشجویان که هیچ نظارتی روی آنان نیست گشوده است که این امر هم آموزش را با مشکل رو به رو نموده است و هم یادگیری را.
البته مدارس پزشکی نیز وجود دارد که مدارسی عالی به شمار می آیند. مدلی برای سیستم آموزش پزشکی در ایران هستند و از کیفیت بسیار بالایی برخوردارند. پس این که فردی از یک دانشگاه خارجی فارغ التحصیل شده است به این معنا نیست که او پزشک حاذقی می باشد.
دوره رزیدنتی
دور دستیاری در علوم پزشکی در بسیاری از کشورها بعد از اخذ دکترای حرفه ای تحت عنوان دوره ای علمی و تکمیلی گذرانده می شود. و دانش آموختگان سپس تحت عنوان متخصص در رشته مربوطه وارد باز کار خواهند شد.
بعد از پایان این دوره پزشک می تواند در دوره فوق تخصص به تحصیل خود ادامه دهد. این دوره را نیز می‌توان در دیگر رشته‌های دکترای حرفه‌ای همچون دامپزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و فیزیوتراپی نیز گذراند.
مدت زمان رزیدنتی
بسیاری از افراد تصور می کنند پزشک برای دریافت مدرک خود باید سه سال دوره رزیدنتی را بگذراند. این تصور درستی نیست! و مدت زمان رزیدنتی بسته به تخصص های مختلف متفاوت می باشد. اگر تمایل و زمانی برای بررسی و تحقیق درباره دوره رزیدنتی پزشک مورد نظر ندارید.
حداقل می توانید بررسی نمایید که آیا پزشک دوره رزیدنتی خود را در یک مرکز پزشکی بزرگ که شما آن را می شناسید انجام داده است یا خیر. البته بسیاری از موسسات معتبر دانشجویان خوب پزشکی را جذب خود می نمایند و گاهی توجهی به کیفیت دوره رزیدنتی دانشجو ندارند.
مدرک بورد
این پزشکان دوره رزیدنتی تایید شده را گذرانده و در آزمون بورد قبول شده اند. هر چند بسیاری از پزشکان فاقد بورد تایید شده خود را متخصص می نامند اما تاییدیه بورد بهترین استاندارد است که قابلیت فرد و دوره های آموزشی را که فرد گذرانده است محک می زند.
در باب مدرک بورد باید گفت شما می توانید اطمینان یابید پزشکانی که مدرک بورد دارند حداقل پزشکانی هستند که در زمینه تخصصی خود آموزش های لازم را دیده اند و در آزمون ها و نظارت ها قابلیت خود را نشان داده اند.
مدرک بورد صرفا به معنای مهارت پزشک نیست.
پزشکان بسیاری هم وجود دارند که مدرک بورد ندارند اما در کار خود بسیار ماهر هستند در نتیجه نمی توان سطح آموزش آنان را زیر سوال برد و تنها یک مدرک بورد دلیل بر خوب بودن یا بد بودن پزشکی نیست. پس مدرک بورد صرفا به معنای مهارت پزشک نیست.
بلکه استانداردی است که نشان می دهد دوره آموزشی مناسب با موفقیت گذرانده شده است و در کار خود حاذق است. اگر در محل شما پزشک دارای بورد تایید شده در زمینه فوق تخصص وجود ندارد برای مثال طب سالمندان یا طب ورزشی، حداقل پزشکی را بیابید که دارای مدرک بورد تخصصی در این زمینه می باشد.
تاییدیه مجدد
تا همین اواخر تاییدیه بورد دارای مدت نامحدود بود. اما اکنون همه بوردها برای دریافت تاییدیه دارای محدودیت زمانی است. برای مثال دکترای داخلی و جراحی دارای محدودیت زمانی ده سال می باشد. در پزشکی خانواده این زمان ۶ سال و در برخی شرایط هفت سال است.
مدرک بورد و تاریخ دریافت
این استانداردهای دقیق بیانگر تاکید روی تاییدیه مجدد است، تاییدیه که توسط بورد پزشکی و سازمان های دولتی مسئول صدور مجوز پزشکان ارائه می شود. از آنجایی که سیاست های مربوط به بورد خیلی با هم متفاوت است.
پس چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم ؟ باید از پزشک درباره مدرک بورد و تاریخ دریافت آن جویا شوید. اگر تاریخ دریافت تاییدیه هفت تا ده سال باشد از پزشک بپرسید که آیا مدرک او مورد تاییدیه مجدد قرار گرفته است یا خیر.
حق پیشکسوتی
البته برای بسیاری از بوردها حق «پیشکسوتی» قائل می شوند که به موجب آن پزشکان تایید شده نیازی نیست دوباره تاییدیه دریافت نمایند و مدرک تاییدیه مجدد فقط در مورد پزشکانی مورد استفاده قرار می گیرد که اخیرا گواهی آنان تایید شده است.
حتی اگر به تاییدیه مجدد نیازی نباشد بهتر است پزشکان به دریافت آن مبادرت ورزند. و بیمار را مطمئن می سازد که پزشک فردی به روز است و نسبت به آخرین اطلاعات و تکنیک های پزشکی روز دنیا آگاهی دارد.
آموزش های پزشکی مدون
بسیاری از ایالت های آمریکا آموزش های پزشکی مدون را برای پزشکان ضروری نموده اند. این ایالت ها پزشکان را ملزم کرده اند تا برای حفظ مدرک پزشکی خود امتیازات آموزش پزشکی مدون (CME) را دریافت نمایند.
در هفت ایالت، پزشکان باید ظرف مدت سه سال ۱۵۰ امتیاز (CME) دریافت نمایند. پزشکان مربوط به استخوان باید برای حفظ مدرک خود و دریافت امتیاز (CME) ظرف مدت سه سال ۱۲۰ ساعت دوره بگذرانند.
فلوشیب
هدف از دوره فلوشیب ایجاد یک دوره پیشرفته آموزش تکنیک های بالینی و پژوهش درباره یک تخصص خاص است. فلوشیپ، آموزش در رشته ایست که از یک سو نیاز به ارائه آموزش های تکمیلی تخصصی برای ارتقاء مهارت عملی تخصصی در آن رشته وجود دارد.
و از سوی دیگر ارائه آن در قالب دوره فوق تخصصی معادلی وجود نداشته باشد. متقاضیان واجد شرایط با داشتن مدرک دانشنامه تخصصی پزشکی و دندانپزشکی و گذراندن مراحل ذیل به اخذ گواهی تکمیلی تخصصی ( فلوشیپ) نائل می شوند:
- پذیرش در آزمون ورودی دوره فلوشیپ.
- موفقیت در اتمام دوره آموزشی (علمی و عملی) مصوب در یکی از دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مورد تایید دبیر خانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی طبق ضوابط.
- موفقیت در ارزیابی پایانی دوره فلوشیپ توسط دانشگاه.
شهرت حرفه ای
ممکن است پزشکی بر روی کاغذ دارای همه استانداردهای حرفه ای باشد اما از مهارت کافی برخوردار نباشد. پزشکانی نیز وجود دارند که به دلیل پژوهش ها و فعالیت های حرفه ای در رشته خود افرادی برجسته به شمار می آیند اما این افراد در زمینه درمان بیماران تخصص کافی ندارند.
پس چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم ؟
بسیاری از پزشکان در کادر پزشکی یک یا چند بیمارستان فعالیت دارند و عضو هیئت علمی می باشند. فعالیت پزشک در بیمارستان و عضویت در هیئت علمی می تواند معیار خوبی برای انتخاب او باشد.
البته موارد استثنا هم وجود دارد برای مثال بعضی پزشکان به دلیل مساﺋﻞ خانوادگی یا بازنشستگی تمایل ندارند به بیمارستان بپیوندند و یا در برخی تخصص ها مانند پوست و روانپزشکی پزشکان در مطب بیمار را درمان می نمایند و نیازی به مراجعه به بیمارستان نیست.
دقت در انتخاب کادر درمانی
بیمارستان ها در مورد ورود پزشک به کادر بیمارستان خیلی دقت می کنند. بیمارستان های خوب خیلی گزینشی عمل می کنند بنابراین بخشی از کار بررسی (صلاحیت) پزشک توسط بیمارستان انجام می شود. پس بیمارستان به ما کمک خواهد کرد تا چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم .
بهترین پزشکان در بهترین بیمارستان ها فعالیت می کنند. علاوه بر این بیمارستان ها معمولا هر دو یا سه سال یکبار کادر پزشکی را مورد بررسی قرار داده و دوباره گزینش می کنند. این نظارت جهت حمایت از بیماران است. همه بیمارستان ها به دنبال شهرت می باشند از این رو به کیفیت کادر پزشکی خود بسیار دقت می کنند.
انتصاب در هیئت علمی دانشکده پزشکی
بسیاری از پزشکان در هیئت علمی دانشکده پزشکی نیز دارای منصب هستند. از منصب «مستقیم» یعنی پست تمام وقت مانند استاد، استادیار، دانشیار و مربی گرفته تا رده های بالینی که کمتر در امر تدریس و تحقیق وارد می شوند.
اگر شخصی دارای مرتبه دانشگاهی مستقیم باشد(به عنوان مثال «استاد جراحی»، بدون عنوان بالینی) این بدان معناست که فرد به صورت تمام وقت در تحقیقات، تدریس و درمان بیماران فعالیت می کند.
استاد جراحی بالینی
عنوان «استاد جراحی بالینی» به این معناست که فرد کمتر به طور مستقیم در تدریس و تحقیق شرکت می کند. پزشکانی که به صورت تمام وقت در دانشگاه هستند با روش های نوین آشنایی بیشتری دارند. با این حال شما باید اطمینان یابید که سایر اعضای ﻫﻴﺌﺖ علمی، رزیدنت ها و دانشجویان پزشکی او را تایید می کنند یا خیر.
عضویت در انجمن پزشکی
عضویت در جامعه پزشکی بسیار مهم است زیرا برخی از جوامع پزشکی واقعا معتبر هستند اما جوامعی نیز وجود دارد که انتخابی عمل نمی کنند و تقریبا هر پزشکی می تواند به عضویت آنان درآید.
عضویت در انجمن های معتبر پزشکی بر اساس تحقیقات ، کتاب های منتشر شده توسط پزشک یا تدریس او در رشته خود صورت می پذیرد و ربطی به درمان بیمار ندارد. بدیهی است عضویت در این انجمن ها افتخار بزرگی است اما هنگام بررسی صلاحیت پزشک در درمان بیماری نقش مهمی ندارد.
آیا پزشکان جوان از تبحر کافی برخوردارند؟
تجربه امری است که به راحتی نمی توان آن را مورد ارزیابی قرار داد. بدیهی است در اکثر موارد پزشک مسن تر دارای تجربه بیشتر است از طرف دیگر پزشک جوانتر به تازگی درگیر مدرسه پزشکی، دوره رزیدنتی یا حتی دوره فلوشیب بوده است و فردی به روز است.
اگر پزشکی دارای بورد تایید شده باشد ممکن است تصور کنید این امر نشان می دهد پزشک دارای تجربه است اما دوره بورد ممکن است فقط یک سال به طول انجامد. پس دلیلی بر بهتر بودن پزشک مورد نظر نخواهد بود.
بررسی تاریخ دوره رزیدنتی
پس تاریخ فارغ التحصیلی پزشک از مدرسه پزشکی یا تاریخ تکمیل دوره رزیدنتی او را بررسی نمایید تا بدانید پزشک چه مدت است که مشغول به امر طبابت است. مشخص است که بین مقدار تجربه و کیفیت درمان رابطه مثبتی وجود دارد.
ولی چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم ؛ هر پزشکی که بیشتر به درمان بیماران پرداخته باشد، بهتر امر درمان را انجام می دهد. برای همین باید ببینید که آیا پزشک در مورد درمانی که شما نیاز دارید دارای تجربه است یا خیر و آیا پزشک با مواردی مانند مورد شما هر روز، هر هفته یا به ندرت مواجه می شود؟
هم سن و هم تجربه حائز اهمیت است.
البته در مورد بیماری های نادر پاسخ احتمالی پزشک به آن سوال شما به ندرت است اما باید به کثرت نسبی آن بیماری نیز توجه نمود. در برخی موارد پزشکان نسبتا جوانی هم وجود دارند که به تازگی دوره رزیدنتی و فلوشیب خود را تحت نظر اساتید برجسته گذرانده اند.
اساتیدی که تکنیک های جدیدی را جهت مقابله با بیماری خاص ابداع نموده اند. این پزشکان جوان تکنیک های جدید را از اساتید خود می آموزند و ممکن است در استفاده از آن روش ها حتی در رشته ای که هستند از سایرین پیشی گیرند. بنابراین هنگام انتخاب یک پزشک هم سن و هم تجربه را باید در کنار سایر عوامل در نظر گرفت.
نظر پزشک دوم در خصوص چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم ؟
درخواست نظر پزشک دوم از اهمیت خاصی برخوردار است بدیهی است که شما مایل نیستید هنگام بروز هر نوع بیماری یا مشکلی به پزشک دوم مراجعه نمایید، اما در شرایط زیر شما باید عقیده پزشک دیگر را نیز جویا شوید:
- پیش از یک عمل جراحی بزرگ
- اگر ﻣﺴﺌﻠﻪ مرگ و زندگی فرد به این تشخیص بستگی دارد.
- اگر بیماری فرد بیماری نادری تشخیص داده شود.
- اگر تشخیص نامشخص باشد.
- اگر نتایج آزمایش دارای پیامدهای جدی است (برای مثال آزمایش پاپ اسمیر مثبت).
- اگر درمان پیشنهاد شده مخاطره آمیز یا گران است.
- اگر شما از تشخیص یا درمان ناراضی هستید.
- اگر دوره درمان با موفقیت همراه نباشد.
- اگر در باب صلاحیت پزشک تردید دارید.
مطب و درمان
ولی چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم ؟ هر چند مطب متخصص به اندازه آموزش و شهرت مهم نیست اما باز هم بیماران به این ﻣﺴﺌﻟﻪ اهمیت می دهند. این موارد شامل: ساعت حضور در مطب، مکان مطب، مراحل صدور صورت حساب و در دسترس بودن در مورد بیمارانی که روی ویلچر یا مسن هستند.
یا کسانی که نمی توانند از پله بالا روند از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین پارکینگ مناسب نیز برای بیماران مورد توجه است و یکی از مهمترین موضوعات مهم قبل از ویزیت پزشک این است که آیا پزشک بیمه شما را قبول می کند یا خیر؟
صمیمیت میان پزشک و بیمار در درمان موثر است.
یکی از عواملی که در رابطه پزشک و بیمار روی آن تاکید می شود ارتباط پزشک با بیمار است که به نام رفتار جانبی پزشک معروف است. این عامل در رابطه طولانی خیلی مهم است. اما در مورد ملاقات با متخصص باید گفت که شما یک یا دو بار متخصص را می بینید پس ایجاد رابطه صمیمی زیاد مهم نیست.
باید بین پزشک و بیمار احساس اعتماد و احترام متقابل وجود داشته باشد. توجه داشته باشید؛ بیمار پزشکی را ترجیح می دهد که به حرف های او گوش می دهد، با بیمار هم دردی می کند، پاسخ گوی نیازهای بیمار است و و زمان کافی را صرف او می کند.
سخن پایانی
توجه داشته باشید شما به عنوان بیمار تنها کسی هستید که می توانید این ویژگی ها را ارزیابی کنید چرا که افراد در برابر شخصیت های گوناگون عکس العمل متفاوتی از خود نشان می دهند.شما باید درباره احساسات خود درباره پزشک محتاط باشید به خصوص اگر قرار است دائم با پزشک در ارتباط باشید.
شما حتما باید احساس کنید که می توانید حرف های خود را به پزشک بزنید و به او اعتماد کنید. در غیر این صورت پزشک دیگری را بیابید. امیدواریم راهنمایی لازم جهت چگونه یک دکتر مناسب را انتخاب کنیم به شما ارائه کرده باشیم و بتوانید همیشه آگاهانه یک پزشک را انتخاب نمایید.
تحریریه پزشک آشنا
